Η αναζήτηση του ιστορικού Βούδα

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΒΟΥΔΑ

του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ

[inline:vd.jpg]
Είναι γνωστό πλέον ότι η λέξη Βούδας δεν αντιστοιχεί στο πραγματικό όνομα του ιδρυτή του Βουδισμού, αλλά πρόκειται για μια προσωνυμία που δόθηκε εκ των υστέρων στον Σιντάρτα Γκαουτάμα της φυλής των Σάκυα. Ο όρος Βούδας προέρχεται από τη σανσκριτική λέξη «buddha» (μπούντα) που σημαίνει «αφυπνισμένος». Στη διεθνή βιβλιογραφία συναντάται και η όχι και τόσο ορθή μεταφραστική απόδοση του όρου ως «φωτισμένος». Στη βουδιστική παράδοση ο όρος «Βούδας» αποδίδεται σε όσους έχουν επιτύχει τον στόχο που η ίδια θέτει και δεν είναι άλλος από την επίτευξη της «νιρβάνα», μιας λυτρωτικής κατάστασης από τη βίωση κάθε πόνου, οδύνης και απελευθέρωσης από τον κύκλο των μετενσαρκώσεων.

Τι γνωρίζουμε όμως για τον πραγματικό ιστορικό Βούδα; Θα μπορούσαμε να τον βιογραφήσουμε επακριβώς; Αυτό είναι μάλλον δύσκολο δεδομένου ότι ο ίδιος δεν παρέδωσε κανένα κείμενο και όσα αναφέρονται στη ζωή του γράφηκαν αιώνες αργότερα. Εξαρχής θα μπορούσαμε να ταξινομήσουμε τις υπάρχουσες πηγές σε τρεις κατηγορίες:
α) Σε βιογραφικά αποσπάσματα που βρίσκονται στις λεγόμενες «κανονικές» πηγές. Ως επί το πλείστον, αρχικώς γράφηκαν στην παλική ή στη σανσκριτική και σήμερα σώζονται –κάποια από αυτά– σε θιβετικές και κινεζικές μεταφράσεις. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν κείμενα όπως η Ariyapariyesana-sutta («Λόγος περί της ευγενούς αναζήτησης»), όπου ο ίδιος ο Βούδας αναπολεί την αναχώρησή του από την πατρική του εστία, τις πρώτες προσπάθειές του στον διαλογισμό, που σταδιακά αποκορυφώθηκαν στην επίτευξη του «φωτισμού» του και στην απόφασή του να κηρύξει δημο¬σίως. Το εν λόγω κείμενο είναι μέρος τμήματος του Παλικού Κανόνα, γνωστού ως Majjhima Nikaya («Λόγοι περί Μέσης Αποστάσεως»), αποδόσεις του οποίου βρίσκουμε και σε άλλα σανσκριτικά και κινεζικά κείμενα. Σε αυτή την κατηγορία συγκαταλέγονται κείμενα από τις «ιστορίες Jataka», όπως το Mahapadana Sutta και το Acchariyaabbhuta Sutta, τα οποία απαριθμούν θαυμαστά γεγονότα γύρω από τη γέννηση του Βούδα, όπως η κάθοδός του από τον ουρανό Τούσιτα στη μήτρα της μητέρας του.