Η κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου

ΑΦΙΕΡΩΜΑ
ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1941-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1942
Η ΚΑΤΟΧΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΤΣΟΛΑΚΟΓΛΟΥ

του ΒΑΪΟΥ ΚΑΛΟΓΡΗΑ
[inline:kg.jpg]

Η στρατιωτική κατάκτηση της Ελλάδας από τα γερμανικά στρατεύματα, τον Απρίλιο και τον Μάιο του 1941, άφησε ένα κενό πολιτικής εξουσίας στην Αθήνα. Ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄ και η νόμιμη κυβέρνηση της χώρας, υπό την προεδρία του τραπεζίτη Εμμανουήλ Τσουδερού, κατέφυγαν αρχικά στην Κρήτη και στη συνέχεια, μετά την κατάληψη της νήσου από Γερμανούς αλεξιπτωτιστές, στην Αίγυπτο και στο Λονδίνο. Στην εξορία συνέχισαν να εκπροσωπούν την κατεχόμενη χώρα, στο πλευρό πάντα της Βρετανίας. Με την υλική υποστήριξη της προστάτιδας δύναμης οργάνωσαν εξόριστο κράτος, το οποίο διέθετε στρατό και στόλο (όχι όμως λαό και εδαφική επικράτεια), προσδοκώντας τη νίκη των συμμαχικών όπλων και την επιστροφή τους στην Αθήνα.

Η ύπαρξη της εξόριστης κυβέρνησης, ωστόσο, δεν έλυσε το ζήτημα της εξουσίας στην Ελλάδα. Η κυριαρχία της αναγνωριζόταν μόνο στο εξωτερικό, από τα σύμμαχα και ουδέτερα κράτη. Στο εσωτερικό, αντιθέτως, οι κρατικές Αρχές τελούσαν υπό τον ασφυκτικό έλεγχο των δυνάμεων του Άξονα και ήταν υποχρεωμένες να εκτελούν τις εντολές τους. Εξάλλου, η αναπόφευκτη σύνδεση του βασιλιά με το δικτατορικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου δυσχέραινε κατά πολύ τη νομιμοποίησή της στις συνειδήσεις των υπόδουλων Ελλήνων – με εξαίρεση ακραιφνείς βασιλόφρονες και οπαδούς της μεταξικής δικτατορίας.
Μια άλλη σοβαρή αιτία που δυσκόλεψε τη νομιμοποίηση της εξόριστης κυβέρνησης στο εσωτερικό ήταν η ύπαρξη μιας ανταγωνιστικής προς αυτήν ελληνικής κυβέρνησης στην Αθήνα. Ο σχηματισμός της, ο οποίος έλαβε χώρα στις 29 Απριλίου 1941, οφειλόταν σε πρωτοβουλία ανώτερων αξιωματικών του αλβανικού μετώπου. Ανάμεσά τους ξεχώριζε η προσωπικότητα του αντιστράτηγου Γεωργίου Τσολάκογλου (1886-1948), διοικητή του Γ΄ Σώματος Στρατού. Ο Τσολάκογλου και οι πέριξ αυτού αξιωματικοί θεωρούσαν ότι η συνέχιση των εχθροπραξιών με τη Γερμανία δεν είχε κανένα νόημα και προκαλούσε άσκοπες θυσίες από την πλευρά του ελληνικού λαού. Γι’ αυτόν τον λόγο ο Τσολάκογλου είχε υπογράψει στις 23 Απριλίου στη Θεσσαλονίκη το τρίτο κατά σειρά πρωτόκολλο συνθηκολόγησης των ενόπλων δυνάμεων που διοικούσε (και όχι του συνόλου του ελληνικού στρατού!), παρά τις αντίθετες εντολές που είχε λάβει από την ελληνική πρωτεύουσα για συνέχιση του πολέμου μέχρις εσχάτων.